De Grote Melkkefir FAQ: Alle Vragen Beantwoord
De Grote Kefir Encyclopedie
Melkkefir is een levend product en dat roept vragen op. Hoe zien gezonde kefirkorrels eruit? Waarom drijven ze soms? En wat zijn die slijmerige draadjes? In deze ultieme gids beantwoorden we maar liefst 40 vragen over het verzorgen van je kefirkorrels.
📚 Snel naar het antwoord:
Deel 1: Uiterlijk & Eigenschappen
Alles over hoe je kefirkorrels eruit horen te zien.
🧐 Hoe horen kefirkorrels eruit te zien?
Ze lijken vaak op kleine bloemkoolroosjes of stukjes koraal. Van dichtbij hebben ze een hersen-achtige structuur. De kleur varieert van roomwit tot wit. Ze voelen zacht en veerkrachtig aan (“squishy”), een beetje als gummi.
🆚 Wat is het verschil tussen verse en gedroogde kefirkorrels?
Verse kefirkorrels zijn levend en direct actief; ze maken binnen een paar dagen drinkbare kefir. Gedroogde kefirkorrels zijn in een ‘slaapstand’. Het duurt vaak een week of langer om ze te activeren. Wij raden altijd verse kefirkorrels aan.
🩺 Hoe weet ik of mijn kefirkorrels gezond zijn?
Zolang ze melk omzetten in kefir (dikker maken) en niet vies ruiken, zijn ze gezond. Ze zijn erg veerkrachtig. Zelfs als ze niet groeien of van vorm veranderen, kunnen ze nog steeds prima kefir produceren.
📏 Hoe groot zijn kefirkorrels?
Dit varieert enorm. Ze kunnen zo klein zijn als een rijstkorrel of zo groot als een walnoot (of zelfs groter). Meestal zijn ze ongeveer 1 tot 3 centimeter groot. Ze maken constant kleine ‘baby’ kefirkorreltjes aan.
🏆 Wat is de beste grootte?
Kleiner is vaak beter. Vele kleine kefirkorrels hebben samen meer ‘oppervlakte’ dan één grote bonk, waardoor ze de melk beter en sneller fermenteren. Grote bonken kun je gerust breken.
🧬 Zijn alle kefirkorrels hetzelfde?
Nee, elke cultuur is uniek. Net als mensen. Sommige fermenteren snel, andere langzaam. Sommige maken zure kefir, andere romige. Ze passen zich constant aan aan hun omgeving.
⚗️ Waaruit bestaan ze chemisch gezien?
Ze zijn een symbiose van bacteriën en gisten. De structuur (de kefirkorrel zelf) bestaat uit onoplosbare proteïnen, aminozuren, vetten (lipiden) en complexe suikers (polysachariden).
🦠 Welke bacteriën zitten erin?
Er zitten meer dan 30 tot 50 stammen in, waaronder Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus kefiri en diverse gisten zoals Saccharomyces kefir. Veel diverser dan gewone yoghurt!
🕸️ Wat zijn de kleverige draadjes (Kefiran)?
Dit heet Kefiran. Het lijkt op gesmolten kaasdraden of spinnenwebben als je de kefirkorrels uit elkaar trekt. Dit is een heel goed teken! Het betekent dat ze actief en gezond zijn.
🟠 Wat zijn die oranje/gele korstjes?
Dit zijn vaak opgedroogde stukjes of vetresten (vooral bij niet-gehomogeniseerde melk). Wrijf de kefirkorrels voorzichtig schoon in een bakje water. Als kefirkorrels oud worden of uitdrogen, kunnen ze ook oranje/geel kleuren.
Deel 2: Gedrag & Veranderingen
Waarom doen ze wat ze doen?
🚢 Moeten kefirkorrels drijven?
Meestal wel. Ze houden CO2-gas vast (door de gisten), waardoor ze gaan drijven. Soms zinken ze als ze ‘zwaar’ zijn of weinig gisten bevatten. Beide is prima. Drijvend of zinkend: ze doen hun werk.
🍂 Veranderen ze van vorm?
Ja, ze reageren op seizoenen, temperatuur en ruimte. In de winter rollen de kefirkorrels zich vaak op (als hersentjes), in de zomer ontspannen ze zich meer.
📏 Waarom zien mijn kefirkorrels eruit als platte linten?
Dit gebeurt vaak bij warm weer of als de pot te vol zit. De kefirkorrels strekken zich uit om meer oppervlakte te creëren en zo meer voeding op te nemen. Het is een aanpassing, geen ziekte. Geef ze meer melk of ruimte, en ze worden weer rond.
🌦️ Zijn er seizoensverschillen?
Absoluut. In de zomer fermenteren de kefirkorrels sneller en is de kefir vaak dunner en zuurder. In de winter gaat het trager en is de smaak vaak romiger en milder (gistiger).
🔪 Kan ik de kefirkorrels snijden of blenden?
Ja, dat kan. Als de kefirkorrels te groot worden, kun je ze breken of snijden. Dit stimuleert vaak de groei omdat er meer oppervlakte ontstaat.
😱 Wat als er een kefirkorrel op de grond valt?
Spoel hem direct heel goed af onder koud stromend water. Wrijf vuil eraf. Daarna kan hij terug de pot in. Bij twijfel: gooi hem weg.
🤢 Mijn kefir stinkt naar rotte eieren?
Dit wijst op een overschot aan gisten (zwavel). Dit kan gebeuren als de temperatuur te hoog is of als de kefirkorrels uit balans zijn. Spoel ze één keer af, geef verse melk en zet ze koeler.
Deel 3: Verzorging & Voeding
Hoe houd je ze in leven?
♾️ Hoe lang leven kefirkorrels?
In theorie: eeuwig. Zolang je ze goed verzorgt en voedt, blijven ze leven en zich vermenigvuldigen. Sommige families hebben al 50 jaar dezelfde cultuur.
🥣 Moet ik de kefirkorrels elke dag voeden?
Ja, ze hebben elke 24 uur (maximaal 48 uur) verse melk nodig. Als je ze langer laat staan, verhongeren ze en wordt de kefir extreem zuur.
🚿 Moet ik de kefirkorrels wassen of afspoelen?
Nee! Doe dit niet. Het verwijdert de nuttige bacteriën op de buitenkant en chloor in kraanwater beschadigt ze. Spoelen is nergens voor nodig, tenzij ze echt vuil zijn gevallen.
💤 Moet ik de kefirkorrels af en toe rust geven?
Dat mag, maar hoeft niet. Als je zelf op vakantie gaat, zet je ze in een pot melk in de koelkast. Dit is een “pauze”. Ze kunnen zo 1 tot 3 weken overleven in ‘winterslaap’.
🌡️ Wat is de beste temperatuur?
Kamertemperatuur is ideaal (tussen de 18°C en 24°C). Boven de 30°C kunnen de kefirkorrels sterven. In de koelkast (4°C) gaan ze in slaapstand.
🧼 Moet ik de pot elke keer steriel maken?
Schoon is goed, steriel is niet nodig. Gewoon afwassen met heet water en een beetje sop (goed naspoelen!) is voldoende. Gebruik geen agressieve schoonmaakmiddelen.
⛓️ Mag ik metalen zeven gebruiken?
De zuren in kefir reageren met metalen als aluminium en ijzer. RVS (Roestvrij Staal) is veilig voor kort contact, maar wij adviseren voor de zekerheid altijd kunststof (plastic zeef) bij het zeven van kefirkorrels.
Deel 4: Groei & Problemen
📈 Hoe snel groeien kefirkorrels?
In de winter groeien ze traag (ca. 5% per week). In de zomer kan dit oplopen tot 10% tot 25% per week. Kleine kefirkorrels groeien sneller dan grote.
🚀 Hoe kan ik de kefirkorrels sneller laten groeien?
Zorg voor de ideale temperatuur (22°C), gebruik volle biologische melk, ververs de melk elke dag (ook als de kefir nog niet helemaal klaar is) en zorg dat de kefirkorrels klein zijn (snijd ze eventueel).
🌧️ Mijn kefir schift (water en drab), wat nu?
Dit heet wei-scheiding. De kefir is ‘over-gefermenteerd’. Je hebt te veel kefirkorrels gebruikt voor de hoeveelheid melk, of het te lang laten staan. Roer het door en drink het op (het is veilig). Gebruik de volgende keer meer melk.
❄️ Kan ik kefirkorrels invriezen?
Ja, spoel ze af met water, dep ze droog, doe ze met melkpoeder in een zakje en vries ze in. Ze blijven maanden goed. Het ‘wakker worden’ duurt daarna wel even.
👯 Wat doe ik als ik te veel kefirkorrels heb?
Eet ze op (gezond!), geef ze aan je huisdier, doe ze in de compost, vries ze in als reserve, of geef ze weg aan vrienden/familie om hen ook te laten starten.
🔄 Wat is de tweede fermentatie?
Dit doe je ZONDER kefirkorrels. Je laat de gemaakte kefir nog 12-24 uur op kamertemperatuur staan (eventueel met fruit). Het maakt de smaak zachter en verhoogt bepaalde vitamines.
🛒 Waar koop ik goede kefirkorrels?
Koop altijd verse, levende kefirkorrels bij een specialist zoals Kefirplantje.be. Vermijd gedroogde poeders uit de supermarkt als je een cultuur wilt die levenslang meegaat.
Staat je vraag er niet tussen?
We hopen dat deze gigantische lijst je geholpen heeft. Kefir maken is een leerproces, maar onthoud: kefirkorrels zijn sterk en vergevingsgezind. Experimenteer en geniet!