Alles over het maken van waterkefir
Duik in de wereld van gefermenteerde drankjes met deze eenvoudige toelichting hoe thuis waterkefir te maken.
Wat is waterkefir?
Waterkefir is een probiotische, van nature koolzuurhoudende, gefermenteerde drank die eerder op bruisende frisdrank lijkt. Als je hebt gehoord van kombucha of melk-kefir, dan ben je in de goede richting. Deze gefermenteerde dranken zijn de laatste jaren in populariteit gegroeid, bekend om hun goede eigenschappen voor de darmflora en spijsvertering.
Waterkefir wordt gemaakt door kefirkorrels in gesuikerd water te kweken. De kefirkorrels bestaan uit heilzame bacteriën en gisten die suikerwater in een koolzuurhoudend gefermenteerd brouwsel zullen transformeren. Ze werken op een vergelijkbare manier als een kombuchazwam die je gebruikt om kombucha te maken.
Waar kan ik waterkefirkorrels kopen?
Je kunt waterkefirkorrels online kopen of krijgen. In het algemeen betaal je ongeveer € 12 om een startershoeveelheid aan waterkefirkorrels te krijgen. De meeste natuurwinkels verkopen ze ook, maar ze zijn vaak in gedroogde vorm of als ferment. In het geval dat je gedroogde waterkefirkorrels koopt, moet je ze een paar dagen hydrateren voordat je je waterkefir kunt maken. Het proces is heel eenvoudig, dus volg de instructies van het pakket.
Als je eenmaal kefirkorrels hebt en je hebt je eerste batch opgezet, zul je merken dat de korrels zich beginnen te vermenigvuldigen. Hoe meer je hebt, hoe meer waterkefir je kan maken. Gebruik steeds de juiste verhoudingen. Aangezien de kefirkorrels groeien, moet je ze ook meer voeding geven, anders gaan ze verhongeren. Een ruwe verhouding van 4 eetlepels kefirkorrels per 1 liter water; als je minder hebt, voeg dan minder water toe en andersom.
Stappenplan: Zelf Waterkefir Maken
Uw complete gids voor het brouwen van verfrissende, probiotische waterkefir thuis.
Benodigdheden:
- Grote glazen pot (minimaal 1 liter, idealiter 1,5 – 2 liter voor 1 liter waterkefir)
- Ademende afdekking (bijv. een schone doek, koffiefilter)
- Elastiek of potring om de doek vast te zetten
- lepel (plastic, hout of siliconen)
- Bolzeef (plastic of nylon; geen fijnmazig metaal)
- Drukbestendige (beugel)flessen voor de tweede fermentatie (optioneel)
- Trechter (optioneel, voor het vullen van de flessen)
Ingrediënten (voor ca. 1 liter waterkefir):
- 3-4 eetlepels (ongeveer 40-60 gram) actieve waterkefirkorrels (ook wel tibicos genoemd)
- 1 liter chloorvrij water (gefilterd water, bronwater, of kraanwater dat minimaal een paar uur heeft gestaan om chloor te laten verdampen)
- 50-60 gram suiker (ca. 3-4 eetlepels). Biologische rietsuiker of witte kristalsuiker werken goed. Vermijd honing of kunstmatige zoetstoffen voor de eerste fermentatie.
- 1-2 stuks ongezwaveld gedroogd fruit (bijv. een vijg, een paar dadels, abrikozen, of een handje rozijnen) – dit levert mineralen voor de korrels.
- Optioneel: 1 schijfje biologische citroen (zonder pitjes, voor smaak en om de pH te helpen verlagen).
- Optioneel (voor een mineralenboost als de korrels traag lijken): een klein snufje ongeraffineerd zeezout (zonder jodium of antiklontermiddel) of een klein, schoon stukje gekookte eierschaal.
Eerste Fermentatie (F1): De Basis Waterkefir Maken
- Suiker oplossen: Neem een deel van het water (bijv. 250 ml) en verwarm dit lichtjes (niet koken). Los hierin de suiker volledig op. Laat deze suikeroplossing vervolgens volledig afkoelen tot kamertemperatuur.
Belangrijk: Giet nooit warme of hete vloeistof direct op uw waterkefirkorrels, dit kan ze beschadigen!
- Ingrediënten combineren: Giet de afgekoelde suikeroplossing in de grote glazen pot. Voeg de rest van het (koude) water toe.
- Korrels en extra’s toevoegen: Voeg voorzichtig de waterkefirkorrels toe aan het suikerwater. Voeg nu ook het gedroogde fruit en eventueel het schijfje citroen (en andere optionele mineralen) toe.
- Afdekken: Dek de pot af met de ademende doek en zet deze vast met een elastiek of potring. Dit beschermt tegen stof en insecten (zoals fruitvliegjes), terwijl de gassen die tijdens de fermentatie ontstaan (voornamelijk koolstofdioxide) kunnen ontsnappen.
- Fermenteren: Plaats de pot op een plek op kamertemperatuur, idealiter tussen 20°C en 26°C, uit direct zonlicht.
- Laat 24 tot 72 uur fermenteren. De exacte duur hangt af van de omgevingstemperatuur, de activiteit en hoeveelheid van uw korrels, en uw persoonlijke smaakvoorkeur.
- Bij warmere temperaturen (rond 24-26°C) kan 24-48 uur voldoende zijn. Bij koelere temperaturen (rond 20-22°C) kan het 48-72 uur duren.
- Controleren wanneer F1 klaar is:
- Smaak: Proef de vloeistof (met een schone, niet-metalen lepel). Deze moet merkbaar minder zoet zijn dan de beginoplossing en een lichtzure, frisse, soms licht gistachtige smaak hebben.
- Activiteit: U kunt belletjes zien opstijgen (een teken van koolzuurproductie). Het gedroogde fruit kan gaan drijven of er “actief” en opgezwollen uitzien.
- Geur: De geur moet fris en licht gistachtig of fruitig zijn, niet bedorven of onaangenaam.
Oogsten van F1 & Voorbereiden voor F2
- Voorbereiding voor zeven: Zet een schone kom of direct uw (beugel)flessen (voor F2) klaar. Plaats de niet-metalen zeef boven de kom of fles.
- Zeef de waterkefir: Verwijder eerst het gebruikte gedroogde fruit en de citroenschijf (indien gebruikt) uit de pot. Giet vervolgens de inhoud van de pot voorzichtig door de zeef. De waterkefirkorrels blijven achter in de zeef. De gezeefde vloeistof is uw basis waterkefir (F1).
U kunt deze F1-kefir direct gekoeld drinken, maar voor extra smaak en een goede hoeveelheid bruis wordt een tweede fermentatie (F2) sterk aanbevolen.
Tweede Fermentatie (F2): Smaak & Bruis Toevoegen (Optioneel)
- Afvullen in flessen: Giet de gezeefde waterkefir (F1) in drukbestendige (beugel)flessen. Vul de flessen niet helemaal tot de rand; laat ongeveer 2-5 cm hoofdruimte vrij. Dit is belangrijk voor de opbouw van gasdruk.
- Smaakmakers toevoegen (optioneel): Dit is het moment om creatief te zijn! Voeg bijvoorbeeld toe aan elke fles:
- Een scheutje (10-20% van het volume) puur vruchtensap (bijv. appel-, druiven-, bessen-, gember-, of ananassap).
- Stukjes vers of bevroren fruit (bijv. gember, bessen, mango, perzik, citrusrasp).
- Verse kruiden (bijv. munt, basilicum, lavendel, rozemarijn).
- Een klein beetje extra suiker (een halve theelepel per 500 ml) of een kleine dadel kan de carbonatie (bruis) extra bevorderen als u milde smaakmakers gebruikt.
- Afsluiten en fermenteren: Sluit de flessen goed af. Laat ze 12 tot 72 uur op kamertemperatuur staan (uit direct zonlicht).
- De duur hangt af van de temperatuur en de hoeveelheid toegevoegde suikers (uit fruit/sap).
Belangrijk – Drukbeheer (“Burpen”): Controleer de druk regelmatig, zeker de eerste keren dat u F2 doet en bij gebruik van veel suikerrijk fruit. Open de flessen dagelijks (of vaker bij warm weer) even kort en voorzichtig om overtollige gasdruk te laten ontsnappen (“burpen”). Dit voorkomt dat de flessen te veel druk opbouwen of, in zeldzame gevallen, exploderen.
- Controleren wanneer F2 klaar is:
- Bruis: U zult zien dat er koolzuur is gevormd. Wees voorzichtig bij het openen!
- Smaak: Proef of de gewenste smaak en zoetheid/zuurgraad is bereikt.
- Koelen: Zodra de gewenste smaak en carbonatie is bereikt, zet u de flessen in de koelkast. De kou stopt de fermentatie grotendeels en zorgt ervoor dat het koolzuur beter in de drank oplost. Gekoelde waterkefir is enkele dagen tot ongeveer 1-2 weken houdbaar. Open altijd voorzichtig, vooral als het goed bruisend is.
Verzorging van de waterkefirkorrels
- Direct opnieuw gebruiken: De waterkefirkorrels die u heeft gezeefd, zijn direct klaar om een nieuwe batch waterkefir te starten. Herhaal simpelweg vanaf stap 1 van de “Eerste Fermentatie (F1)” met een verse suikeroplossing, water en eventueel nieuw gedroogd fruit. Dit is de beste manier om uw korrels gezond en actief te houden.
- Spoelen? Over het algemeen is het niet nodig en zelfs af te raden om uw waterkefirkorrels na elke batch te spoelen. Dit kan nuttige micro-organismen en mineralen verwijderen. Alleen als ze erg onzuiver lijken of bedekt zijn met veel fruitresten, kunt u ze heel voorzichtig en kort spoelen met chloorvrij water.
Korte tips voor succes
- Hygiëne: Werk altijd met schone handen en schone materialen om besmetting met ongewenste bacteriën of schimmels te voorkomen.
- Geen metaal: Vermijd langdurig contact tussen de kefirkorrels en reactieve metalen. Gebruik bij voorkeur glazen potten en niet-metalen lepels en zeven (RVS voor kort contact, zoals bij een zeef, wordt door sommigen als acceptabel beschouwd, maar plastic of nylon is veiliger).
- Geduld: Geef uw korrels en het fermentatieproces de tijd. Zeker als u net begint, of als de korrels uit rust komen (bijv. na verzending of uit de koelkast), moeten ze soms even wennen aan hun nieuwe omgeving.
- Observeren en aanpassen: Leer de signalen van uw kefir kennen. De fermentatietijden in dit stappenplan zijn richtlijnen; pas ze aan op basis van de temperatuur in uw huis, de activiteit van uw korrels en uw persoonlijke smaakvoorkeur.
- Mineralen zijn belangrijk: Waterkefirkorrels hebben mineralen nodig om te gedijen. Als uw korrels niet goed groeien of minder actief lijken, experimenteer dan met het toevoegen van een snufje ongeraffineerd zeezout, een stukje eierschaal, of gebruik mineraalrijk water. Roteer ook af en toe het type gedroogd fruit.
Veel plezier en succes met het maken van uw eigen verfrissende en levende waterkefir!
