Zelf Yoghurt Maken met een Ferment: Een Complete Gids

Zelf yoghurt maken: je krijgt enorm veel voldoening bij het maken van zelfgemaakte yoghurt. Het maken van je eigen yoghurt zorgt ervoor dat je weet welke ingrediënten er in de yoghurt zitten. Dit betekent dat als u zelf yoghurt maakt, er alleen maar goede ingrediënten zijn gebruikt en geen van de conserveermiddelen, stabilisatoren, kunstmatige kleurstoffen, geleermiddelen en zoetstoffen die doorgaans in conventionele yoghurt zitten. Verschillende commerciële yoghurtmerken worden ook gezoet met genetisch gemodificeerde suikers. Fructose en glucosestroop zijn genetisch gemodificeerd. Zelfgemaakte yoghurt is veel gezonder. Weet je dat verse yoghurt meer levensvatbare bacteriën bevat in vergelijking met yoghurt die je in de winkel koopt? Veel mensen onderschatten het belang van de hoeveelheid bacteriën in yoghurt. De waarheid is dat er een enorm verschil is tussen zelfgemaakte yoghurt en yoghurt die je in de winkel koopt. Laten we je een heel belangrijk ding vertellen, niet alle yoghurt is probiotisch. Probiotica betekent in wezen dat een product voldoende hoeveelheden micro-organismen bevat die een gezondheidsvoordeel opleveren. Yoghurt wordt gemaakt door melk te fermenteren met bacteriën.

Helaas behandelen sommige yoghurtmerken het product na fermentatie met een warmtebehandeling, waardoor de levende culturen die in de yoghurt zitten worden gedood. Met andere woorden, dit type yoghurt kan niet langer als probiotisch worden beschouwd. Probiotische yoghurt is alleen yoghurt die wordt gemaakt met yoghurtstarterculturen, met name Lactobacillus bulgaricus of Streptococcus thermophilus, die na fermentatie geen warmtebehandeling heeft gehad. En weet je wat? Je kan prebiotische yoghurt zelf maken met zelfs de meest elementaire middelen die je in huis hebt.

Zelfgemaakte yoghurt is niet alleen heerlijk en gezond, maar ook verrassend eenvoudig te maken. Door je eigen yoghurt te fermenteren, heb je volledige controle over de ingrediënten en de smaak. In dit artikel leiden we je stap voor stap door het proces van yoghurt maken met een ferment (ook wel startercultuur genoemd).

Waarom zelf yoghurt maken?

• Gezonder: Geen toegevoegde suikers, conserveermiddelen of kunstmatige smaakstoffen.
• Vol Levende Culturen: Rijk aan probiotica die goed zijn voor je spijsvertering.
• Beter voor het Milieu: Minder plastic afval van gekochte yoghurtpotjes.
• Smaakvoller: Een frisse, authentieke smaak die je naar wens kunt aanpassen.
• Leuk om te Doen: Het is een bevredigend proces om je eigen voedsel te creëren.

Wat is een yoghurtferment?

Een yoghurt ferment, of startercultuur, is een zorgvuldig geselecteerde mix van bacteriën (meestal Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus) die melk omzet in yoghurt. Deze bacteriën consumeren de lactose (melksuiker) in de melk en produceren melkzuur. Dit proces verdikt de melk en geeft yoghurt zijn karakteristieke zure smaak en textuur. Je kunt een yoghurt ferment in poedervorm kopen, of een paar eetlepels van een vorige batch zelfgemaakte yoghurt of een goede kwaliteit uit de winkel (met levende culturen) gebruiken.

Benodigdheden voor zelf yoghurt maken

• Melk: 1 liter. Volle melk geeft de romigste yoghurt, maar halfvolle of magere melk kan ook. Gepasteuriseerde, gesteriliseerde of UHT-melk werkt prima. Rauwe melk moet eerst gepasteuriseerd worden (verhit tot ca. 85-90°C en dan afgekoeld). Je kunt ook geiten- of schapenmelk gebruiken.
• Yoghurt Ferment:
  • Een sachet gevriesdroogde yoghurtstarter (volg de instructies op de verpakking), OF
  • 2-3 eetlepels natuuryoghurt met levende en actieve culturen (van een vorige batch of uit de winkel).
• Pan: Roestvrij staal of emaille, met een dikke bodem om aanbranden te voorkomen.
• Thermometer: Een keukenthermometer is essentieel om de temperatuur van de melk nauwkeurig te meten.
• Incubatieplek: Een plek waar de yoghurt op een constante temperatuur kan fermenteren. Opties zijn:
  • Yoghurtmaker: De makkelijkste optie, houdt een constante temperatuur.
  • Thermoskan: Houdt de warmte goed vast.
  • Oven met pilotlichtje: Of de oven kort voorverwarmen en uitzetten.
  • Warmwaterbad: Een pan met warm water in een geïsoleerde koelbox.
  • Ingewikkeld in dekens: Bij een warme plek in huis.
• Schone potten: Glazen potten met deksels om de yoghurt in te bewaren. Zorg dat alles goed gesteriliseerd of zeer schoon is.
• Garde of lepel: Om de starter door de melk te roeren.

Stap-voor-stap yoghurt maken

Stap 1: Melk Voorbereiden

1. Giet de liter melk in de pan.
2. Verhit de melk langzaam tot ongeveer 85-90°C. Houd de melk een paar minuten op deze temperatuur (of 10-20 minuten voor een dikkere yoghurt). Dit doodt eventuele ongewenste bacteriën en denatureert de melkeiwitten, wat resulteert in een dikkere yoghurt. Als je UHT-melk gebruikt, kun je deze stap overslaan en de melk direct verwarmen tot de incubatietemperatuur.
3. Haal de pan van het vuur en laat de melk afkoelen tot de incubatietemperatuur. Dit is meestal tussen de 40-45°C. Gebruik je thermometer om dit nauwkeurig te meten. Een te hoge temperatuur doodt de yoghurtbacteriën, een te lage temperatuur zorgt ervoor dat ze niet goed actief worden.

Stap 2: De starter toevoegen

1. Als je gevriesdroogde starter gebruikt, los deze dan op in een klein beetje van de afgekoelde melk volgens de aanwijzingen op de verpakking.
2. Als je yoghurt als starter gebruikt, zorg dan dat deze op kamertemperatuur is.
3. Voeg de opgeloste starter of de eetlepels yoghurt toe aan de afgekoelde melk. Roer voorzichtig maar grondig met een schone garde of lepel tot alles goed gemengd is. Voorkom te veel luchtbellen.

Stap 3: Incuberen (fermenteren)

1. Giet de geënte melk in je schone potten of in de container van je yoghurtmaker.
2. Plaats de potten op je gekozen incubatieplek. Zorg ervoor dat de temperatuur constant blijft (rond de 40-45°C).
3. Laat de yoghurt 5 tot 12 uur ongestoord fermenteren. De tijd hangt af van de sterkte van je starter, de temperatuur en hoe zuur je de yoghurt wilt.
   • Kortere tijd: mildere yoghurt.
   • Langere tijd: zuurdere en dikkere yoghurt.
4. Controleer na 5-6 uur voorzichtig of de yoghurt is ingedikt. De yoghurt is klaar als hij gestold is en een beetje loskomt van de rand als je de pot schuin houdt.

Stap 4: Koelen en opstijven

1. Zodra de yoghurt de gewenste dikte en zuurtegraad heeft bereikt, plaats je de potten (met deksel) in de koelkast.
2. Laat de yoghurt minstens 6 uur, maar bij voorkeur een nacht, in de koelkast opstijven en verder ontwikkelen van smaak. De kou stopt het fermentatieproces.

Stap 5: Genieten en bewaren

Je zelfgemaakte yoghurt is nu klaar! Geniet ervan met fruit, muesli, honing of puur. Bewaar de yoghurt afgesloten in de koelkast. Hij is ongeveer 1 tot 2 weken houdbaar.

Belangrijk: Bewaar een paar eetlepels van je zelfgemaakte yoghurt om als starter te gebruiken voor je volgende batch! Na een aantal keer doorkweken kan de kracht van de cultuur afnemen en is het raadzaam een nieuwe commerciële starter te gebruiken.

Tips voor Perfecte Zelfgemaakte Yoghurt

• Hygiëne is cruciaal: Zorg ervoor dat al je materialen (pannen, lepels, potten, thermometer) brandschoon of gesteriliseerd zijn om besmetting met ongewenste bacteriën te voorkomen.
• Constante temperatuur: Probeer de incubatietemperatuur zo stabiel mogelijk te houden voor het beste resultaat.
• Niet storen: Verplaats of schud de yoghurt niet tijdens het incubatieproces, dit kan de structuur verstoren.
• Dikkere yoghurt:
  • Gebruik volle melk.
  • Houd de melk langer op 85-90°C tijdens het verhitten.
  • Voeg 1-2 eetlepels melkpoeder toe aan de liter melk voordat je deze verhit.
  • Laat de yoghurt langer fermenteren.
  • Laat de yoghurt na het koelen uitlekken in een kaasdoek voor een Griekse stijl yoghurt.
• Experimenteer: Varieer met melksoorten, fermentatietijden en starters om jouw perfecte yoghurt te vinden.

Yoghurt problemen oplossen

• Mijn yoghurt is niet ingedikt:
  • De incubatietemperatuur was te laag of te hoog.
  • De starter was niet meer actief (te oud, of gedood door te hete melk).
  • Te korte incubatietijd.
  • Melk niet voldoende verhit (indien geen UHT).
• Mijn yoghurt is slijmerig:
  • Kan door bepaalde stammen bacteriën in de starter komen of een te lage incubatietemperatuur.
  • Soms helpt het om een andere starter te proberen.
• Mijn yoghurt is geschift (wei en vaste stoffen gescheiden):
  • Te lange incubatietijd of te hoge incubatietemperatuur. De yoghurt is nog steeds eetbaar; je kunt de wei afgieten of erdoor roeren.

Waar de beste yoghurtstarter kopen?

De Bulgaarse yoghurtstarter van de Kefirshop.eu heeft de beste prijs-kwaliteitsverhouding. Het is een heerlijke, zachte en romige yoghurt. De zakjes yoghurtstarter worden aangeboden per zakje van 10 stuks. Elk zakje is goed voor 1 liter zelfgemaakte yoghurt. Deze yoghurt bevat uitgebalanceerde hoeveelheden melkzuurbacteriën (L. bulgaricus, S. thermophilus en L. acidophilus) die voor een klassieke pittige yoghurtsmaak  zorgen. Op basis van klantrecensies is het gemakkelijk te beoordelen als een populaire favoriet. Verschillende klanten hebben opgemerkt dat hoewel het wat voorbereiding vergt om de yoghurt te maken, deze startercultuur een smaak en aroma oplevert die het allemaal waard is, omdat je een dergelijke yoghurt eenvoudigweg niet in de supermarkt zal vinden. Klanten waarderen ook hoe de instructies op elk zakje zijn aangebracht. Sommige klanten zijn soms teleurgesteld over de smaak die werd verkregen. Ze ontdekten dat de yoghurt te zuur was, maar het is eigenlijk gewoon een kwestie van persoonlijke voorkeur. Let op, als je de yoghurt te lang laat fermenteren, wordt de yoghurt over het algemeen zuurder. Belangrijk is, dat als de yoghurt klaar is, deze te laten afkoelen in de koelkast om verdere fermentatie te stoppen. Maar over het algemeen zijn klanten heel enthousiast over deze yoghurtstarter. Het is misschien niet de goedkoopste startercultuur op de markt, maar het is het neusje van de zalm voor klanten die het beste in kwaliteit en consistentie waarderen.

De voordelen van deze yoghurtstarter op een rijtje

• Het is gemakkelijk voor gebruik met een yoghurtmaker, maar de yoghurt kan ook op andere manieren gemaakt worden.
• Deze natuurlijke yoghurt is goed voor je gezondheid en bevat geen toevoegingen.
• Deze yoghurtstarter bevat de meest essentiële levende yoghurtculturen, waaronder L. bulgaricus en L. acidophilus.
• Verkrijgbaar in handige zakjes, maar ook in een setje van 10 zakjes.
• Kan gemaakt worden met melk van dierlijke oorsprong (zuivelmelk), zowel met magere als volle melk.