Tag Archive: probiotische dranken

Waterkefir 2.0: Zo Voeg Je Eenvoudig Smaak en Natuurlijke Koolzuur Toe

Waterkefir Tweede Fermentatie: Voeg Smaak en Bruis Toe!

Nadat je waterkefir de eerste fermentatie heeft ondergaan en je de kefirkorrels hebt verwijderd, kun je de resulterende kefirdrank een tweede fermentatie geven. Dit is een fantastische manier om extra smaak te ontwikkelen en, indien gewenst, een natuurlijke bruis (koolzuur) aan je drankje toe te voegen. De vloeistof bevat namelijk nog steeds actieve gisten en bacteriën die dit proces mogelijk maken.

Waterkefir - 2de gisting op de fles
Waterkefir die een tweede fermentatie ondergaat op de fles voor extra smaak en bruis.

Waarom een tweede fermentatie?

  • Smaakontwikkeling: Door fruit, sappen, kruiden of specerijen toe te voegen, kun je een breed scala aan heerlijke smaken creëren.
  • Natuurlijke carbonatatie (bruis): Door de drank in een afgesloten fles te laten fermenteren, wordt de door gisten geproduceerde CO₂ vastgehouden, wat resulteert in een bruisend drankje.

Benodigdheden voor de Tweede Fermentatie

  • Afsluitbare Flessen: Stevige (beugel)flessen die druk kunnen weerstaan zijn ideaal, vooral als je koolzuur wilt ontwikkelen. Goed schoongemaakte glazen flessen hebben de voorkeur.
  • Trechter: Voor het gemakkelijk overgieten van de waterkefir.
  • Zeef (optioneel): Als je een heel heldere drank wenst, kun je de waterkefir zeven voordat je smaakmakers toevoegt.
  • Smaakmakers: Fruit (vers, bevroren, gedroogd), vruchtensappen, kruiden, specerijen, afgekoelde vruchtenthee, etc.

Het Proces: Stap-voor-Stap Tweede Fermentatie

  1. Afvullen: Giet de waterkefir van de eerste fermentatie (nadat de korrels zijn verwijderd) over in je schone, afsluitbare flessen.
    Tip: Voor de eerste fermentatie zijn potten met een brede opening handiger om fruit en kefirkorrels toe te voegen en te verwijderen. Voor de tweede fermentatie zijn flessen praktischer.
  2. Smaakmakers toevoegen: Voeg je gekozen smaakmakers toe aan de flessen. Populaire keuzes zijn:
    • Een scheut (ongeveer 10-20%) vruchtensap. Biologisch, helder sap (om draderige stukjes te vermijden) werkt vaak goed.
    • Stukjes vers of bevroren fruit (bessen, schijfjes citroen, gember).
    • Afgekoelde fruitinfusies (vruchtenthee).
  3. Hoofdruimte Laten: Vul de flessen nooit helemaal tot de rand. Laat altijd een paar centimeter vrije ruimte (hoofdruimte) over. Dit is cruciaal om de opbouw van gasdruk op te vangen en te voorkomen dat flessen breken of exploderen.
  4. Afsluiten en Fermenteren:
    • Voor koolzuur: Sluit de flessen goed af. Laat ze 1 tot 3 dagen (afhankelijk van de omgevingstemperatuur en de gewenste hoeveelheid bruis) op kamertemperatuur staan. De gisten zullen de suikers (uit de kefirdrank en de toegevoegde smaakmakers) verder omzetten in CO₂.
    • Voor Enkel Smaak (Zonder Veel Koolzuur): Als je geen of minimale koolzuurontwikkeling wenst, kun je de fles afsluiten met een doek of koffiefilter, vastgezet met een elastiek, of de dop slechts losjes vastdraaien. Dit laat gas ontsnappen. De smaak zal wel infuseren, maar je krijgt geen bruisend drankje. Deze methode is minder gebruikelijk voor een “tweede fermentatie op fles”.
  5. Controleren en Koelen: Controleer na 1-2 dagen voorzichtig de druk door een fles kort te openen (pas op voor overmatige druk!). Zodra de gewenste smaak en/of bruis is bereikt, zet je de flessen in de koelkast. De kou vertraagt het fermentatieproces aanzienlijk.
  6. Genieten: Gekoelde waterkefir met een smaakje is het lekkerst. Open voorzichtig en geniet ervan! Eventueel kun je de drank nog zeven voor het serveren als je stukjes fruit hebt gebruikt.

Tip: Terwijl je tweede fermentatie bezig is, kun je alvast een nieuwe batch waterkefir starten met je kefirkorrels.

Tips voor Smaakmakers en Ingrediënten

  • Fruit: Zowel vers als bevroren fruit werkt goed. Bessen zoals bosbessen, bramen, en veenbessen zijn populair en geven een mooie kleur.
  • Gedroogd Fruit: Gebruik gedroogd fruit dat vrij is van conserveringsmiddelen zoals sulfieten (zwaveldioxide), aangezien deze de fermentatie kunnen hinderen of ongewenste smaken kunnen veroorzaken.
  • Citrus en gember: Schijfjes citroen, limoen of sinaasappel, en verse gember zijn klassieke toevoegingen die veel smaak geven.
  • Kruiden: Denk aan munt, basilicum, of lavendel voor een aromatische twist.

Belangrijke aandachtspunten

  • Veiligheid Eerst: Door de opbouw van CO₂ kan er aanzienlijke druk in de flessen ontstaan. Gebruik altijd stevige flessen, laat voldoende hoofdruimte, en open flessen voorzichtig, vooral als ze langere tijd op kamertemperatuur hebben gestaan. Richt de fles weg van jezelf en anderen bij het openen.
  • Temperatuur: De fermentatiesnelheid is sterk afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Bij warm weer zal de tweede fermentatie sneller gaan.
  • Experimenteer: De perfecte fermentatieduur en smaakcombinatie is persoonlijk. Begin met kortere fermentatietijden en kleine hoeveelheden smaakmakers, en pas aan naar wens.

Conclusie,

De tweede fermentatie van waterkefir opent een wereld aan mogelijkheden om je zelfgemaakte probiotische drank te personaliseren. Het is een eenvoudig proces dat je waterkefir transformeert met heerlijke smaken en een verfrissende natuurlijke bruis. Wees creatief, experimenteer met verschillende ingrediënten en geniet van je unieke, zelfgebrouwen waterkefir creaties!

Van platte thee tot bruisende drank: Meester de Kombucha tweede fermentatie

Kombucha Tweede Fermentatie: Creëer Smaak en Bruis!

 

De tweede fermentatie (ook wel secundaire gisting genoemd) is de fase waarin je gebottelde kombucha verder fermenteert. Dit proces is ideaal als je verschillende smaken wilt toevoegen aan je kombucha of als je een hoger koolzuurgehalte (meer bruis) wenst. In dit artikel ontdek je hoe je dit aanpakt en krijg je tips voor de beste resultaten.

zelf kombuchathee maken
Tweede fermentatie geeft smaak en bubbels aan je kombucha.

Wat Heb Je Nodig voor de Tweede Fermentatie?

  • Kwaliteitsflessen: Gebruik stevige (beugel)flessen die speciaal ontworpen zijn om druk te weerstaan. Decoratieve flessen zijn vaak niet geschikt en kunnen barsten. Zorg ervoor dat de flessen goed schoon zijn.
  • Plastic trechter: Om de kombucha netjes in de flessen te gieten.
  • Plastic of RVS zeef: Om eventuele stukjes SCOBY of giststrengen uit de kombucha te zeven tijdens het overgieten (optioneel, afhankelijk van je voorkeur).
  • Smaakmakers: Fruit, groenten, kruiden, specerijen (zie hieronder voor ideeën).

Het Proces: Stap-voor-Stap Secundaire Fermentatie

  1. Overgieten: Giet de kombucha van je eerste fermentatie (nadat je de SCOBY en voldoende startervloeistof voor je volgende batch hebt verwijderd) over in de schone flessen met behulp van de trechter en eventueel de zeef.
  2. Smaakmakers toevoegen:
    • De hoeveelheid hangt af van de gewenste smaakintensiteit. Een goede richtlijn voor vers fruit is ongeveer 10-20% van de flesinhoud.
    • Snijd fruit, groenten of kruiden in stukjes die makkelijk in de fles passen en er ook weer uit kunnen. Voeg ze toe aan de fles. Je kunt ook sap gebruiken.
  3. Afvullen: Vul de fles verder aan met kombucha, maar laat voldoende hoofdruimte over (enkele centimeters) voor de opbouw van koolzuurgas.
  4. Fermenteren op kamertemperatuur: Sluit de flessen goed af. Laat ze 1 tot 7 dagen (afhankelijk van de temperatuur en gewenste koolzuur) op kamertemperatuur staan. Gedurende deze tijd zetten de gisten de resterende suikers (ook uit de toegevoegde smaakmakers) om in kooldioxide, wat voor de bruis zorgt.
  5. Koelen: Zodra de gewenste carbonatatie is bereikt (je kunt dit testen door één fles voorzichtig te openen na een paar dagen koelen), plaats je de flessen in de koelkast. De kou vertraagt het fermentatieproces aanzienlijk en stopt de verdere opbouw van koolzuur. Gekoelde kombucha is ook het lekkerst!

Inspiratie voor Smaakmakers

De mogelijkheden om je kombucha op smaak te brengen zijn vrijwel eindeloos. Hier zijn enkele ideeën:

  • Fruit:
    • Bessen: Aardbeien, frambozen, bramen, bosbessen, kersen (geven ook een mooie kleur).
    • Steenfruit: Perzik, nectarine, pruim, abrikoos (let op met gedroogde abrikozen die zwaveldioxide bevatten).
    • Citrusvruchten: Sinaasappel, citroen, limoen, grapefruit (stukjes of sap).
    • Bevroren Fruit: Werkt uitstekend! Het vriesproces breekt de celstructuur van het fruit, waardoor smaak en kleur makkelijker vrijkomen.
    • Gedroogd Fruit: Veenbessen, gojibessen, dadels, vijgen. Let op: Vermijd rozijnen of ander fruit dat in olie is gedrenkt. Gebruik ook geen fruit dat behandeld is met zwaveldioxide, dit kan een onaangename geur (rotte eieren) veroorzaken.
  • Groenten: Voor een hartige of aardse toets kun je denken aan rode biet, wortel of komkommer (in kleine hoeveelheden of als sap).
  • Kruiden en Specerijen:
    • Verse kruiden: Munt, basilicum, citroenmelisse, lavendel, tijm, rozemarijn.
    • Specerijen: Gember (vers geraspt of in plakjes), kurkuma, kaneelstokjes, kardemompeulen, vanille.
  • Combinaties: Appel & kaneel, aardbei & basilicum, framboos & munt, peer & gember, ananas & kokos.
  • Andere ideeën: Een scheutje vers gezette en afgekoelde koffie, cacaopoeder (goed mengen), kokoswater, rozenbottel, hibiscusbloemen, of rozenblaadjes (onbespoten).

Alles over koolzuur (carbonatatie)

Een van de doelen van de tweede fermentatie is het verkrijgen van een bruisende kombucha. Hieronder enkele veelbesproken punten en tips.

De kwestie van Flessen: ‘Laten boeren’

Sommige amateurbrouwers openen hun flessen tijdens de tweede fermentatie kortstondig om overtollige druk te laten ontsnappen (dit wordt ‘boeren’ genoemd). De meningen hierover zijn verdeeld. Veel ervaren brouwers raden dit af omdat het onnodig kan zijn als je het proces goed beheerst en het zelfs het carbonatatieproces kan vertragen of bemoeilijken. Het is beter om de fermentatieduur goed in de gaten te houden en de flessen tijdig te koelen.

Wat als er niet genoeg koolzuur is?

Als je na de initiële fermentatieperiode en koeling merkt dat er te weinig koolzuur is, kun je de flessen nog een dag of twee langer op kamertemperatuur laten staan. Zet daarna één fles terug in de koelkast en controleer na volledige koeling opnieuw het koolzuurgehalte. De tijd die nodig is om het gewenste koolzuurniveau te bereiken, kan variëren van enkele dagen tot een week, afhankelijk van diverse factoren.

Factoren die Carbonatatie Beïnvloeden:

  • Temperatuur: Hogere kamertemperaturen versnellen de fermentatie en koolzuurvorming.
  • Soort en hoeveelheid suiker: De gisten hebben suiker nodig om CO₂ te produceren. Dit kan restsuiker uit de eerste fermentatie zijn, of suikers uit toegevoegd fruit/sap.
  • Type en Kwaliteit Fles: Goed afsluitende flessen zijn essentieel.
  • Gezondheid van je SCOBY en starter: Een actieve, gezonde cultuur is cruciaal.

Uitgebreide tips voor perfecte carbonatatie

  1. Roer je kombucha voor het bottelen: Gist heeft de neiging naar de bodem van het fermentatievat te zakken. Door de kombucha voorzichtig maar goed te mengen voordat je het in flessen giet, zorg je voor een gelijkmatige verdeling van gist. Dit voorkomt grote variatie in koolzuur tussen flessen uit dezelfde batch.
  2. Toegankelijke suikers: Als je vers gesneden fruit gebruikt en je flessen niet goed bruisen, kan het zijn dat de gist de suikers in het fruit niet goed kan bereiken. Pureer het fruit lichtjes of gebruik vruchtensap om de suikers beter beschikbaar te maken.
  3. Vermijd gepasteuriseerd sap met remmers: Als je sap uit de winkel gebruikt, kies dan voor puur, ongepasteuriseerd sap zonder conserveermiddelen of gistremmende chemicaliën, aangezien deze de fermentatie kunnen belemmeren.
  4. Kwaliteitsflessen en -doppen: Gebruik altijd flessen die ontworpen zijn om druk te weerstaan (zoals beugelflessen) en zorg voor een luchtdichte afsluiting. Controleer of de rubberen ringen van beugelflessen nog in goede staat zijn. Droog de rand van de fles en de dop goed af voordat je de fles sluit om een optimale afsluiting te garanderen.
  5. Behoud de gist: Bruinige, vezelige slierten in je kombucha of op je SCOBY zijn vaak gist. Hoewel het er misschien niet altijd even smakelijk uitziet, is deze gist essentieel voor de carbonatatie. Verwijder het niet onnodig (tenzij het overmatig is en de smaak negatief beïnvloedt).
  6. Zorg goed voor je SCOBY: Een gezonde, actieve SCOBY is de basis voor goede kombucha en dus ook voor goede carbonatatie. Voorkom dat je SCOBY in direct contact komt met smaakmakers (voeg deze pas toe in de tweede fermentatie), stel hem niet bloot aan extreme temperaturen (zoals langdurige koeling) en gebruik de juiste ingrediënten voor je eerste fermentatie. Een zwakke of onevenwichtige SCOBY (te weinig gist t.o.v. bacteriën) kan leiden tot problemen met de bruis. Overweeg een nieuwe SCOBY als problemen aanhouden ondanks correcte procedures.
  7. Timing is cruciaal: Laat de flessen niet té lang op kamertemperatuur fermenteren. Dit kan leiden tot overmatige carbonatatie (explosiegevaar bij openen!) en een te zure smaak. Een typische tweede fermentatie duurt 2-5 dagen, maar dit is sterk afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Experimenteer en houd de evolutie in de gaten. Begin met kortere periodes en verleng indien nodig.

Wat als Natuurlijke Carbonatatie Uitblijft?

Als je na diverse pogingen en het toepassen van bovenstaande tips nog steeds geen bevredigende natuurlijke carbonatatie bereikt, is geforceerde carbonatatie met een CO2-patroon en een speciaal vatsysteem een laatste redmiddel. Dit is echter een meer geavanceerde techniek.


Conclusie: Experimenteer en Geniet!

De tweede fermentatie van kombucha is waar je creativiteit echt de vrije loop kan laten. Het vergt wat experimenteren om de perfecte balans tussen smaak en bruis te vinden die past bij jouw voorkeuren en omstandigheden. Wees niet bang om te variëren en te leren van elke batch. Met geduld en oefening zul je al snel genieten van je eigen, heerlijk bruisende en op smaak gebrachte kombucha!